این روزها دردسرها و مشغله های ذهنی، شرایط نابه سامان اجتماعی و خانوادگی، شرایطی را به وجود آورده است که اکثر افراد برای راهنمایی و رسیدن به آرامش فکری به مشاوران و روانشناسان و روانپزشکان نیاز دارند. همین امر سبب شده که بازار این رشته ها حسابی داغ باشد و این رشته ها به رشته های پرطرفدار در بین متقاضیان علاقه مند به این حیطه ها تبدیل شوند.
اما در بین رشته های مربوط به روانشناسی، دو رشته مشاوره و روانشناسی، نظر بسیاری از افراد را به حود جلب نموده اند. اما از دید یکم دانشجو و یا یک متقاضی دریافت خدمات، رشته مشاوره و روانشناسی چه تفاوت ها و شبا هت هایی با هم دارند و در بین این دوف کدام یکی بهتر است؟
به طور کلی می توان گفت این دو رشته هم پوشانی های زیادی با یکدیگر دارند و شاید در ابتدا اینطور به نظر برسد که با هم تفاوتی ندارند اما اگر با دیدی دقیق تر نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که تفاوت های بسیاری با یکدیگر دارند. به عبارت دیگر مشاوره برای حل مسائل و مشکلات جزیئی کاربرد دارد و روانشناس در مسائل جدی تر و حساس تر وارد عمل خواهد شد. با مقایسه دقیق این دو رشته همراه ما باشید.
مشاور کیست؟
کار مشاور، استفاده از فنون علم روانشناسی برای کمک به افراد در انتخابها و تصمیم گیری های آنها در مراحل مختلف زندگی از جمله تحصیل (مشاورۀ تحصیلی)، کار (مشاورۀ شغلی) و ازدواج (مشاورۀ خانواده) است. وظیفۀ وی، حل مشکلات و چالش های پیچیدۀ روانی مراجع نیست بلکه بیشتر به پیشگیری و بهبود زندگی افراد سالم کمک میکند و به آنها در راستای نیازهایشان مشاوره می دهد.
بنابراین در صورتی که مراجعی به اختلال روانی (مانند اضطراب، افسردگی و …) مبتلا باشد مشاور نمی تواند به وی کمک کند و باید اختلال او توسط روانشناس و یا در صورت نیاز روانپزشک درمان شود. مشاور می تواند به دانش آموزی که نیاز به برنامه ریزی تحصیلی دارد، مشاورۀ تحصیلی دهد یا به دانشجویی که نمی داند چه رشته و شغلی را انتخاب کند، مشاورۀ شغلی دهد و همچنین می تواند به زوجی که با هم مشکل و اختلاف دارند مشاورۀ ازدواج دهد. اما در صورتی که مراجع اختلال روانی داشته باشد باید او را به روانشناس یا روانپزشک ارجاع دهد.
تفاوت رشته مشاوره و روانشناسی
رشته مشاوره و روانشناسی تا حدود زیادی با یکدیگر همپوشانی دارند . بدین معنا که تعداد دروس مشترک این دو رشته بسیار زیاد می باشد. اما در برخی از از واحدهای درسی دانشگاهی این دو رشته را می توان از هم متمایز نمود. به عنوان مثال حتی در صورتی که این دو رشته کاملا در دو درس مشترک باشند، اما در تعداد واحد ها این دو رشته می توانند متمایز شوند. به عنوان مثال روانشناسی کودکان استثنایی از جمله دروسی است که برای مشاوره ۲ واحد بوده و برای رشته روانسناسی ۳ واحد می باشد و از اهمیت بالاتری برخوردار است.
اما تفاوت رشته مشاوره و روانشناسی تنها به نوع واحد ها ختم نمی شود. یکی از تفاوت های این دو رشته در تعداد ترم آنها می باشد. بدین معنا که چارت درسی رشته راهنمایی و مشاوره ۷ ترمه بوده اما برای رشته هایی همچون روانشناسی این چارت ۸ ترم می باشد . بنابراین شما برای فارغ التحصیل شدن در رشته مشاوره به سه سال و نیم تحصیل نیازمند خواهید بود و برای رشته روانشناسی به چهار سال تحصیل نیازمند هستید.
نوع دیگری از تفاوت رشته مشاوره و روانشناسی را می توان به تفاوت در کار این دو رشته مربوط دانست. به عنوان مثال رشته های مشاوره عموما با مشکلات سطحی درگیر می باشند و اما برای رشته هایی همچون روانشناسی این موضوع کاملا متفاوت خواهد بود و عمده دروس و کار رشته روانشناسی در رابطه با مشکلات حاد روانی می باشد که پس از کار در کلینیک ها باید به آن بپردازند.
مورد دیگری که می توان در رابطه با تفاوت رشته مشاوره و روانشناسی اشاره نمود؛ تفکیک نام راهنمایی و مشاوره می باشد. راهنمایی به معنای ارائه اطلاعات به افرادی است که نیازمند کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با موضوع و مشکل خود می باشند و مشاوره بدین معناست که در رابطه با مشکلاتی که ایجاد شده است شما به ارائه راهکار همراه با مشورت خواهید پرداخت. بنابراین کار یک مشاور کاملا دو جانبه می باشد.
آینده شغلی روانشناسی بهتر است یا مشاوره؟
همچنان بر پاسخ خود پافشاری می کنم: هیچکدام و هردو! بیش از پیش تاکید می کنم آنچه در بازار کار تفاوت ایجاد و آینده کاری شما را تضمین می کند مهارت شما در عمل است. خوشبختانه در این دو رشته هر کسی که مهارت های لازم جهت کارش را داشته باشد می تواند درآمد مقبولی داشته باشد. علاوه بر این، عامل دیگری که به شدت بر آینده کاری شما تاثیر گذار خواهد بود درمان شدن خودتان توسط درمانگری دیگر و منش و رفتار اخلاقی شما است (که رعایت کدهای اخلاقی را نیز شامل می شود). به همین دلیل توصیه می کنیم به جای دغدغه در مورد بازار کار این دو رشته بر علاقه و گرایش، درمان شدن و رسیدگی به بعد اخلاقی خودتان متمرکز شوید. عموم متخصصانی که به دو مورد آخر (یعنی درمان و بعد اخلاقی خود) نپرداخته اند یا جلسات موفق کمتری داشته اند یا درگیر مسائل متفرقه و حتی قانونی شده اند. جلسات مشاوره و رابطه درمانی بسیار حساس و در مواردی بسیار پر خطر است. این هشدارها را جدی بگیرید!!!!!
جمله “رفته ام پیش مشاور” از آنجایی که نه تنها انگ دیوانه بودن را به دنبال ندارد که در برخی موارد کلاس کار هم هست(!) باعث می شود افراد راحت تر و بیشتر به سراغ مشاوران بروند و بازار کار بهتری داشته باشند. البته دیدگاه جامعه به علت اتفاقات مختلف اجتماعی و فعالیت های مجازی روانشناسان (از جمله حضور موثر و پررنگ در شبکه های مجازی) تا حدی این نگرش منفی و انگ دیوانه بودن مراجعان به روانشناس را کم کرده است و این تغییرات ادامه دارد. بنابراین هرچند همچنان این نکته بی تاثیر نیست، کم کم در حال رنگ باختن بوده و در آینده تفاوتی آنچنانی به دنبال نخواهد داشت. علت دیگری که برای بهتر بودن رشته مشاوره ارائه کرده بودم حضور افرادی کمتر در این رشته بوده است. بله، در ایران همچنان این رشته نسبت به همتایان خود بکر است و به همین دلیل می توان درخشید.
نکته دیگری که به نظر می رسد نباید از آن به راحتی گذشت این است که برخی رشته روانشناسی را علمی و کاربردی تر از مشاوره می دانند. همچنین این افراد با استناد به همین جمله بیان می کنند که روانشناس می تواند مشاوره هم بدهد اما مشاور نمی تواند در نقش روانشناس نقش ایفا کند. ممکن است مبنای چنین برداشت هایی سروکار داشتن بیشتر روانشناسی با مغز و مقوله های عینی یا برداشت های هیجانی افراد باشد اما به هر صورت این قبیل حرف ها بی اساس هستند. شما بر اساس کاربرد علم روانشناسی، گرایشی از روانشناسی یا مشاوره را باید انتخاب کنید و بعدها در این زمینه مشغول شوید. برای مثال اگر شما به موضوع خانواده علاقه مند هستید به سراغ مشاوره خانواده یا خانواده درمانی خواهید رفت، یا اگر به اختلالات روانی علاقه مند باشید بهتر است به سراغ روانشناسی بالینی بروید. گذشته از آن هر کدام از این دو شاخه (مشاوره و فعالیت بالینی) نیازمند مهارت هایی مختص به خود می باشند و صرفا با دانش زیاد در زمینه روانشناسی، شما نمی توانید حتی روانشناس خوبی باشید، چه برسد به مشاور و همین مسئله در مورد مشاوره نیز صدق می کند.
دیدگاهتان را بنویسید